Zaolzie

Zachodnia część Księstwa Cieszyńskiego

Západní část Těšínského knížectví

Gwiazdka Cieszyńska o 11 listopada 1918

Cieszyn, Kultura, Kącik historyczny, Wydarzenia - 11 listopada 2013 09:15:00

11 listopada 1918 roku w dziejach Śląska Cieszyńskiego nie był szczególnym dniem. Przeglądając "Gwiazdkę Cieszyńską", można odnieść wrażenie, że przeoczono przejęcie władzy przez Józefa Piłsudskiego z rąk Rady Regencyjnej - wprawdzie pisano o tym wydarzeniu, ale jako o jednym z wielu, w jakie obfitował ów wyjątkowy rok.

W tym czasie "Gwiazdka Cieszyńska" ukazywała się dwa razy w tygodniu: we wtorek i piątek. Ze względów technicznych (kwestia przygotowania numeru do druku i tempo przepływu informacji) o wydarzeniach z poniedziałku 11 listopada 1918 roku pisano nie w wydaniu wtorkowym z 12, lecz piątkowym z 15 listopada.

W tamtych dniach działo się naprawdę sporo. Wojska czeskie zajęły Preszburg i planowo zmianę nazwy miasta na Wilsonów na cześć amerykańskiego prezydenta Woodrowa Wilsona (skończyło się na Bratysławie). Dochodziły niepokojące wieści z Pragi. Tamtejsze władze nie chciały potwierdzić umowy z 5 listopada 1918 roku, jaką zawarli przedstawiciele Polaków i Czechów na Śląsku Cieszyńskim. Przewidywała ona, że o ostatecznych granicach regionu zdecydują wspólnie władze w Pradze i Warszawie. Redakcja "Gwiazdki Cieszyńskiej" starała się bagatelizować te informacje. - Wierzymy bowiem w zdrowy zmysł polityczny czeskich polityków, którzy sprawę czesko-polską będą starali się załatwić jako sprawę dwóch bratnich narodów słowiańskich i nie dopuszczą do nowej walki czesko-polskiej - pisano. (Wprawdzie Praga zatwierdziła później umowę, ale co z tego, skoro po kilku tygodniach ją złamała.)

Sporo miejsca poświęcono na krytykę władz Cieszyna zdominowanych przez Niemców, którzy jakby przegapili fakt, że nie są już uprzywilejowaną grupą narodową. - W magistracie cieszyńskim wszystko po staremu. Trony się walą, królowie i cesarzowie składają swe korony i opuszczają swe długoletnie stolice i kraje przez nich rządzone, mapa Europy zmienia się gruntownie, niewola, ucisk, przemoc i niesprawiedliwość pierzchają przed wschodzącą wolnością ludów i prawo i sprawiedliwość zaczynają swoje panowanie. Jednem słowem: świat cały przemienia się nie do poznania, tylko magistrat cieszyński nie może się wydostać ze swej zaśniadzianej skorupy wszechniemieckiej - tak zaczynała się krytyka cieszyńskich samorządowców.

Wspominano też o wydarzeniach, które dziś uchodzą za symboliczne odrodzenie państwa polskiego: - Tymczasem wrócił do Warszawy internowany przez Prusaków brygadier Piłsudzki [sic!]. Rada regencyjna jemu powierzyła utworzenie nowego rządu. Ponieważ Piłsudzki [sic!], jako dawny wódz legionów, jest popularny w całej Polsce, sam z przekonania jest socyalistą, dlatego sądzą powszechnie, że zdoła przyprowadzić jedność w narodzie. Rząd, jaki on chce utworzyć, ma być koalicyjny, t. zn. składający się z przedstawicieli wszystkich stronnictw. Sejm polski w Warszawie ma się zebrać jeszcze w grudniu.

I w zasadzie tyle o tym fakcie. Następnego dnia, 12 listopada, na Wieży Piastowskiej w Cieszynie po raz pierwszy od stuleci wywieszono polską flagę, ale nie miało to związku z warszawskimi wydarzeniami. Wszak, na zamku znajdowała się siedziba Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego. Polacy na Śląsku Cieszyńskim odzyskali niepodległość już 1 listopada 1918 roku. W przeciągu kolejnych dziesięciu dni zdążyli już uregulować kwestie graniczne z Czechami, powołać do życia własną milicję i wstępnie uporządkowywać sprawy administracyjne. 11 listopada 1918 roku raczej nikt na Śląsku Cieszyńskim nie sądził, że właśnie ten dzień będzie uchodził za symboliczną datę odrodzenia się państwa polskiego.

Źródło

Powrót Józefa Piłsudskiego do Warszawy i powierzenie mu władzy w listopadzie 1918 roku nie wzbudziły szczególnego zainteresowania "Gwiazdki Cieszyńskiej". fot: (fot. K. Pęcherski / Wikimedia Commons / Śląska Biblioteka Cyfrowa

Gwiazdka Cieszyńska 1918 - 15 listopada 1918 od srt. 357:

Źródło